آلودگی دشت‌ها با آلایندگی ۳۰ ساله شهرک صنعتی
بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه با حدود دو هزار واحد فعال و نیمه فعال، مدتهاست که به بزرگترین آلاینده آب و خاک بخش‌هایی از استان‌های البرز، تهران و قم تبدیل شده و شکایت و اعلام جرم از این شهرک و رویه غیرقانونی‌اش هم تاکنون راه به جایی نبرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم در کرج، شهرک صنعتی اشتهارد وقتی کلنگش به زمین خورد قرار بود هم چرخ‌های تولید را بچرخاند و هم توسعه و رونق و آبادی بیاورد برای همسایگانش در اشتهارد و سایر نقاط ایران ؛ حالا که سالها از تاسیس این مجموعه عظیم می‌گذرد اما مشخص شده در کنار دستاوردهای مثبت تولید و اشتغالزایی، سوغاتی دیگری هم برای مردم و منطقه داشته؛ سوغات تلخ آلودگی؛ آلودگی آب و خاک و هوا.
یک شهرک عظیم صنعتی با حدود 2 هزار واحد و بیش از 1200 واحد فعال که با مساحتی بیش از هزار و 485 هکتار، عنوان بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه هم روی پیشانی‌اش نشسته، پساب‌های صنعتی‌شیمیایی زیادی دارد که اگر تصفیه نشده، رهاسازی شود، آلودگی‌های زیست‌محیطی وحشتناکی بر جای خواهد گذاشت و آلودگی و نابودی آب و خاک منطقه را در پی خواهد داشت.
خوشبختانه اوایل سال 84 تصفیه خانه‌ای به وسعت 9 هزار و 200 مترمربع با چهار حوضچه تصفیه فاضلاب در شمال این شهرک صنعتی تاسیس شد.
اما تصفیه‌خانه دو مشکل اساسی داشت؛ اول اینکه کفاف همه واحدهای صنعتی که سالانه بر شمار آنها اضافه می‌شد را نمی‌داد و دوم اینکه قدرت کافی برای تصفیه کامل و اصولی حجم عظیم فاضلاب‌ها و پساب‌های ورودی را نداشت.
بماند اینکه برخی از واحدهای صنعتی به دور از دید مسئولان و بازرسان، یعنی در روزهای تعطیل یا در سیاهی شب، پساب آلوده خود را در منطقه رها می‌کردند و همچنان هم…
نتیجه آن شد که پساب‌های صنعتی غیرپالایش شده و پالایش‌شده غیراستاندار راهی دشت اشتهارد شد؛ نه یک سال و دو سال و سه سال؛ که بیش از سه دهه.
سه دهه یعنی 360 ماه؛ یعنی 360 ماه ورود بی‌وقفه پساب‌های آلوده شیمیایی خطرناک به دشت؛ به دشت بزرگ اشتهارد؛ به منابع آبی سطحی و زیرزمینی‌اش؛ به مزارع کشاورزی؛ به محل زیست حیوانات اهلی و غیراهلی، به زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی … سه دهه یعنی 10950 روز ورود پساب تیره و بدبو و بسیار آلوده به مزارع و دشت‌ها یکی پس از دیگری؛ از دشت اشتهارد به دشت تهران؛ از دشت تهران به دشت و تالاب مره قم …
صنعتی که صدای زمین و زمان را درآورده
شاید سال‌های اولیه فعالیت شهرک صنعتی، نه از مردم منطقه، نه کشاورزان و نه فعالان محیط زیست و مسئولان، صدای اعتراض و واکنشی به گوش نمی‌رسید؛ حالا اما چند سالی می‌شود که صدای اعتراض از هر سوی اشتهارد به گوش می‌رسد و شاید اگر گوش شنوایی باشد حتی صدای خراشیده سرفه‌های پیاپی دشت اشتهارد که ریه‌ها و حتی بند بند وجودش انباشته از پساب‌های تیره و غلیظ و بدبو شده هم به گوش برسد؛ صدای سرزمینی که در محاصره فاضلابهای صنعتی در حال خفه شدن است.
حشمت الله کوثری، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اشتهارد اسفند 1401 به ایرنا گفته بود: بر اساس آخرین استعلام در سال 99 از شرکت خدماتی شهرک صنعتی اشتهارد، تصفیه‌خانه این شهرک سه هزار مترمکعب در 24 ساعت خروجی دارد که رقم بسیار زیادی است. کوثری افزوده بود که آنچه از آنالیز پسابِ نمونه‌گیری شده از خروجی تصفیه‌خانه به دست آمد، نشان می‌داد که پساب خروجی، آلوده به فلزات سنگین و سموم است.
متأسفانه همه این پساب‌ها که به اذعان محیط زیستی‌ها به طور کامل و استاندارد تصفیه نمی‌شود، وارد دشت و زهکش‌های کشاورزی پایین‌دست می‌شود.
تصورش را بکنید دو تا سه دهه است که پساب‌های مسموم و خطرناک و آلوده به فلزات سنگین و سموم شیمیاییِ بیش از هزار واحد صنعتی که در صورت تصفیه کامل و استاندارد و بازچرخانی می‌توانست به منبع آبی بزرگی برای صنایع، فضای سبز و کشاورزی منطقه و پایین‌دست تبدیل شود، بلای جان همه شده؛ همه یعنی سرزمینی که هر روز شیره جانش توسط صدها چاه مجاز و غیرمجاز شهرک صنعتی بلعیده و فاضلاب به خوردش داده می‌شود؛ یعنی کشاورزانی که سالهاست زمین‌هایشان به دلیل آلودگی از مدار تولید خارج شده؛ یعنی مردمی که هنگام غروب و اوایل صبح به جای نسیم دلچسب صبحگاهی باید بوی بد و نامطبوع پساب‌های صنعتی را استشمام کنند و سلامتی‌شان بشدت در معرض آسیب است؛ یعنی مسئولان محیط زیست و کشاورزی استان‌های تهران و قم که حالا چند وقتی است آنها هم به دلیل هدایت فاضلاب‌ها به سمت حوزه جغرافیایی‌شان، به جمع شاکیان مدیریت این شهرک صنعتی پیوسته‌اند.
این قصه پرغصه البته حکایت امروز و دیروز نیست؛ حکایت چندین سال است؛ چندین سال اعتراض و شکایت و تشکیل پرونده که پایش به دادسرای عمومی و انقلاب اشتهارد هم باز شده است و کارش به شکایت از حدود دهها واحد صنعتی هم کشیده شده؛ واحدهایی که آلایندگی پساب‌هاشان بالاتر از استاندارد ورودی تصفیه‌خانه بوده است.
تولید روزانه بیش از چهار هزار مترمکعب پساب
قصه شهرک صنعتی اشتهارد و پساب‌های آلوده‌اش حکایت تازه‌ای نیست، اما فرصتی دست داد تا ما در خبرگزاری تسنیم به همراه مدیران محیط زیست البرز و اشتهارد و رئیس شورای شهر اشتهارد سری به این مجموعه عظیم صنعتی در سه کیلومتری غرب بخش اشتهارد کرج بزنیم و از نزدیک شاهد فرایند تصفیه فاضلاب واحدها و حواشی آن باشیم. مشاهدات ما هم همانی بود که سالها گفته شده بود و شنیده بودیم.
مدیرکل محیط زیست استان البرز در این بازدید به خبرنگار تسنیم گفت که اشتهارد با برخورداری از یک هزار و 800 واحد صنعتی، صنایع زیادی را در دل خود جای داده و روزانه بیش از 4000 مترمکعب پساب صنعتی توسط این کارخانه‌ها تولید و از آنها خارج می‌شود.
مجید درگی ورود این پساب‌ها را به زهکش‌های کشاورزی بر خلاف قوانین دانست و افزود: شهرک صنعتی باید تمام پساب خود را به سمت تصفیه‌خانه هدایت و همه آنها را به طور کامل و استاندار تصفیه کند.
مدیرکل محیط زیست البرز با بیان اینکه یک معضل سی ساله را نمی‌شود سه ماهه برطرف کرد؛ گفت: متاسفانه تعدادی از واحدهای آلاینده از تاریکی شب استفاده کرده و پساب‌ها را بدون تصفیه در منطقه رها می‌کنند، ما در اولین قدم واحدهای متخلف را شناسایی کرده و برای آنها پرونده تشکیل دادیم.
وی ادامه داد: این کار هم از طریق پایش‌های شبانه و توسط کارمندهای اداره محیط زیست صورت گرفت. یعنی کارمندانی که ساعت 2 بعدازظهر کارشان در اداره تمام می‌شد، به خواهش ما با گروه و تجهیزات به شهرک صنعتی اعزام می‌شدند و از ساعت 11 شب تا 4 صبح و حتی گاهی تا 11 صبح فردا در خیابان های شهرک چرخیده و جست و جو کردند تا واحدهای متخلف را شناسایی کنند.
درگی افزود: درنهایت 155 واحد الاینده توسط اداره کل محیط زیست البرز و اشتهارد شناسایی و برای آنها پرونده تشکیل شد که در تمام 30 سال گذشته سابقه نداشته است. حالا این 155 پرونده تخلف به دادگاه ارائه شده، ولی آیا می‌شود همه این واحدها را به یکباره پلمپ و تعطیل کرد؟!
