تلاش دادگستری استان البرز برای افزایش دانش حقوقی نوجوانان
دوره نوجوانی، به عنوان مرحله‌ای حساس و تعیین کننده در چرخه زندگی انسان، نقشی کلیدی در شکل‌گیری هویت فردی و اجتماعی ایفا می‌کند. این دوره، که میان کودکی و بزرگسالی قرار گرفته، همراه با تحولات سریع جسمی، روانی و اجتماعی است. نوجوان در این برهه، ضمن جست‌و‌جو برای استقلال و کشف خویشتن، با چالش‌های پیچید‌ه‌ای مانند پذیرش نقش‌های جدید، مدیریت هیجانات، و سازگاری با انتظارات خانواده و جامعه روبه‌رو می‌شود.
با این حال، همین ویژگی‌ها، نوجوانان را در معرض آسیب‌هایی نظیر گرایش به رفتار‌های پرخطر، از جمله بزهکاری، قرار می‌دهد. پیشگیری از این گرایش نه تنها برای تضمین آینده فردی نوجوانان، بلکه برای حفظ سلامت اجتماعی امری ضروری است.
عوامل گرایش نوجوانان به بزهکاری
بزهکاری نوجوانان، به عنوان یک پدیده چندبعدی، ریشه در عوامل گوناگونی دارد. ضعف در حمایت‌های خانوادگی، فقر، نابرابری‌های اجتماعی، تأثیر گروه همسالان ناسالم، و دسترسی محدود به فرصت‌های آموزشی و شغلی از جمله دلایل اصلی گرایش به رفتار‌های ناهنجار هستند.
علاوه بر این، رشد ناکافی قشر پیش‌پیشانی مغز در نوجوانی، که مسئول کنترل تکانه‌ها و تصمیم‌گیری‌های عقلانی است، آنها را مستعد رفتار‌های تکانشی می‌کند. این عوامل در کنار فشار‌های روانی ناشی از بحران هویت، ممکن است مسیری مخرب را برای نوجوان رقم بزند؛ مسیری که پیامد‌های آن تنها به فرد محدود نم‌یشود، بلکه هزینه‌های سنگینی بر جامعه تحمیل می‌کند، از افزایش ناامنی تا اتلاف منابع انسانی؛ بنابراین اهمیت مداخله به موقع و پیشگیرانه در این حوزه را نمی‌توان نادیده گرفت. برنامه‌هایی نظیر تقویت نظام حمایتی خانواده‌ها، گسترش مشاوره‌های روانشناسی در مدارس، ایجاد فرصت‌های مهارت‌آموزی و اشتغالزایی، و توسعه فضا‌های فرهنگی-ورزشی، می‌توانند به نوجوانان در جهت کشف استعداد‌ها و ایجاد عزت‌نفس کمک کنند. همچنین، آموزشِ مهارت‌های زندگی، نظیر حل تعارض و مدیریت استرس، ابزاری حیاتی برای مقابله با فشار‌های محیطی است.
بر پایه این گزارش؛ این اقدامات، زمانی اثربخش‌تر خواهند بود که با مشارکت نهاد‌های آموزشی، خانواده‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، و سیاست‌گذاران همراه شود. سرمایه‌گذاری بر نوجوانان امروز، در حقیقت، سرمایه‌گذاری برای ساختن جامعه‌ای امن و پویاست. در همین راستا باید از تمامی از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها برای آموزش مسائل و مبانی حقوقی به نوجوانان و دانش‌آموزان استفاده کرد چرا که افزایش دانش و آگاهی حقوقی نقش تعیین کننده‌ای در گرایش نوجوانان و جوانان به آسیب‌های اجتماعی دارد.
